Hiện nay, diện tích sản xuất lúa Đông xuân 2021-2022 của huyện Tam Bình đang tập trung giai đoạn đẻ nhánh đến đòng trổ, qua quan sát ngoài đồng chuột gây hại trên diện tích đất gò, tập trung khu vực gần vườn cây ăn trái, đê bao lớn. Trong những năm gần đây, việc chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng rau màu, cây ăn trái trên địa bàn huyện ngày càng tăng đã tạo môi trường thuận lợi cho chuột có nơi trú ẩn và sinh sản. Bên cạnh đó, hệ thống thủy lợi ngày càng khép kín, cùng với sự canh tác tăng vụ đã tạo điều kiện cho chuột có nguồn thức ăn dồi giàu, sinh sản và phát triển mật số nhanh chóng.  

 
Ảnh: chuột cắn phá gây hại lúa Đông xuân

Do đặc điểm chuột sinh sản nhanh với chu kỳ ngắn (chuột đẻ 8-12 con trên một lứa, mỗi lứa chỉ cách nhau 1-1,5 tháng). Với đặc điểm chuột rất tinh lanh, nhanh nhẹn và khả năng đánh mùi tốt, nên việc phòng trừ chuột bằng biện pháp đơn lẽ thường có hiệu quả thấp.

Với những điều kiện như trên, chuột là đối tượng dịch hại quan trọng trên lúa và là đối tượng rất khó phòng trừ. Vì vậy, để quản lý chuột hại lúa một cách hiệu quả, ngành chuyên môn khuyến cáo phải sử dụng “Biện pháp tổng hợp” cụ thể như sau:

Một là sử dụng biện pháp canh tác: Vệ sinh đồng ruộng trước khi sạ lúa bằng cách dọn sạch cỏ dại xung quanh bờ ruộng, chân vườn. Gieo sạ đồng loạt để cắt đứt nguồn thức ăn của chuột. Nếu có thể, giữ nước cao trong ruộng vào giai đoạn lúa đòng trỗ để hạn chế chuột gây hại hoặc làm tổ ven bờ.
Hai là sử dụng biện pháp vật lý, cơ học: Sử dụng bẫy cơ học như: bẫy kẹp, bẫy lồng, bẫy dây, bẫy bán nguyệt, bẫy lật, bẫy di động, Nên đặt bẫy trước lúc mặt trời lặn và thu bẫy vào sáng sớm. Bẫy chuột cần được vệ sinh, ngâm nước và phơi khô sau khi sử dụng. Công tác diệt chuột phải mang tính cộng đồng có sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể địa phương để tuyên truyền sâu rộng trong nông dân cùng tham gia bắt chuột. Tùy vào mùa vụ, điều kiện đất đai mà sử dụng các biện pháp diệt chuột cộng đồng khác nhau như: Biện pháp hun khói, bơm nước vào hang, chất trà, bủa lưới khi thu hoạch lúa, hoặc lợi dụng mùa nước nổi chuột tập trung ở nơi gò cao dùng chỉa để bắt chuột,...

Đối với những vùng thường xuyên bị chuột gây hại, thì nên sử dụng hàng rào nylon bao quanh ruộng lúa ở thời điểm trước khi xuống giống để ngăn ngừa chuột gây hại ruộng lúa.

Ba là sử dụng biện pháp sinh học: Bảo tồn thiên địch của chuột có sẳn trong tự nhiên như: chim, rắn, mèo. Trộn thuốc diệt chuột sinh học với mồi thành bả. Bà con có thể luân phiên hoặc kết hợp nhóm thuốc chống đông máu với thuốc có nguồn gốc vi sinh gây tổn thương đường ruột để diệt. Bả chuột nên đặt ở những nơi chuột thường qua lại như: nơi có nhiều dấu chân chuột, đường chạy, cửa hang của chuột.

Khi diệt chuột bà con nông dân cần chú ý: Nhốt gia cầm trước khi đánh bả chuột. Không được dùng dây điện bao quanh ruộng để bẫy chuột vì rất nguy hiểm cho con người. Công tác diệt chuột phải được thực hiện thường xuyên, liên tục thì mới phát huy tính hiệu quả./.

  N.M