Vĩnh Long là trung tâm của khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, có vị trí tự nhiên thuận lợi được phù sa bồi đắp hàng năm, nổi bật với du lịch sông nước miệt vườn, các địa danh di tích lịch sử của đất nước và Vĩnh Long còn được biết đến với nhiều ngành nghề truyền thống nổi tiếng như gạch, ngói, gốm, thêu đan, dệt chiếu, kết cườm, đan thảm lục bình, sản xuất bánh tráng giấy, xe bông dây kẽm, may túi da, đan giỏ nylon.... Và trong những ngành nghề đó thì huyện Tam Bình đã được Ủy ban Nhân dân tỉnh Vĩnh Long công nhận 3 làng nghề đan thảm lục bình ở xã Bình Ninh, Ngãi Tứ và làng nghề sản xuất bánh tráng giấy ở xã Tường Lộc.
Làng nghề đan lát lục bình nằm sâu ở một vùng quê yên bình của xã Ngãi Tứ, tồn tại hơn 15 năm nay tạo công ăn việc làm cho ngừơi lao động, đặc biệt là các chị em phụ nữ, bước đầu làm thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân, bởi đây là nghề tương đối đơn giản, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có không cần nhiều vốn.
Cây lục bình thường trôi lang thang trên các dòng sông, rồi dạt vào các dải đất ven sông hoặc quanh các cù lao, cũng có khi cây lục bình lớn lên trong các mương vườn. Vào khoảng ba tháng tuổi, cây lục bình bước vào giai đoạn trưởng thành, thân cây đạt độ dài 60 cm, chính là lúc thích hợp để thu hoạch. Người ta cắt cây lục bình sát gốc, bỏ lá, rồi đem phơi ngoài nắng vài ba hôm cho lục bình héo khô, thế là thành cây nguyên liệu để đan các sản phẩm lục bình.
Với những bàn tay thoăn thoắt và khéo léo các chị em phụ nữ đã cho ra những sản phẩm vô cùng độc đáo và sáng tạo. Đây là nghề thủ công mà ai cũng có thể làm được, nếu nhanh nhẹn thì chỉ trong một tuần học nghề là có thể thực hiện những sản phẩm đơn giản. Hằng ngày, người thợ đến cơ sở để làm công với mức lương khoảng 3,5 triệu đồng/tháng, có thể nhiều hơn hoặc nhận sản phẩm về nhà làm với tiền công từ 25 - 35 ngàn đồng/sản phẩm tùy loại. Những sản phẩm từ lục bình chủ yếu được làm theo đơn đặt hàng của các công ty ở tỉnh Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh... để xuất khẩu ra nước ngoài.
Theo những người làm nghề lâu năm thì cách đan lục bình chủ yếu là: hạt gạo, lồng tôm, zich-zac...
Phụ nữ vùng nông thôn họ đã dần tự chủ hơn trong đời sống và kinh tế. Ở Ngãi Tứ, trung bình một người làm giỏi có thể kiếm được từ 70.000 đến 100.000 đồng một ngày, một người tay nghề bình thường cũng có thể kiếm được từ 30.000 đến 60.000 đồng một ngày, ít nhất thì cũng có thể kiếm được từ 25.000 đến 45.000 đồng một ngày.
Từ một loại thực vật sống trôi nổi tên sông, ao, hồ và được xem “rẻ như bèo”, gây cản trở giao thông nhưng bây giờ cây lục bình đem lại giá trị rất lớn về mặt kinh tế và môi trường, được xem là loại cây cứu cánh người dân và xóa đói giảm nghèo ở vùng nông thôn. Tuy thu nhập từ cây lục bình có thể không nhiều, nhưng cũng là một phần thu nhập phụ thêm để đỡ đần cuộc sống của người dân nơi đây. Hiện tại, các mặt hàng của công ty đã cung ứng đến rất nhiều thị trường trong và ngoài nước nên người dân sẽ có được nguồn thu ổn định. Song song đó, cũng có những công ty xuất nhập khẩu tại khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long cũng đã bao tiêu sản phẩm mang lại giá trị kinh tế ổn định.
Các sản phẩm chế tác từ lục bình được các nghệ nhân ngày càng hoàn thiện về chất lượng, mẫu mã phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu sang các nước trong khu vực và quốc tế, mang lại cơ hội việc làm, tăng thu nhập cho lao động nông thôn, góp phần phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp và du lịch địa phương.
Bài, ảnh: Lan Hương