Trãi qua 02 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, nhân dân Việt Nam đã lập nên kỳ tích mà chưa một quốc gia nào trên thế giới có thể làm được; một nước nhỏ chưa từng được công nhận trên bản đồ thế giới, hơn 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Bắc nhưng không làm khuất phục lòng yêu nước, dũng cảm, ý chí quyết tâm không cam chịu làm nô lệ, nhiều vị anh hùng, nhiều cuộc khởi nghĩa của những người nông dân chơn chất hiền hoà, quyết đứng lên đánh đỗ quân xâm lược, giành quyền làm chủ, làm người thực thụ. Trong những tháng năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhiều chiến sĩ, anh hùng, đồng bào ta đã phải ngã xuống, hy sinh vì những trận chiến vô cùng cam go, ác liệt trên các chiến trường. Hình ảnh mẹ mất con, vợ mất chồng, con mất cha đã khiến cho nhiều gia đình lâm vào khốn khổ.
Ngày 16/02/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chính thức ký Sắc lệnh số 20/SL "Quy định chế độ hưu bổng, thương tật và tiền tuất tử sĩ". Đây là văn bản pháp quy đầu tiên khẳng định vị trí quan trọng của công tác thương binh, liệt sỹ và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đến thương binh, bệnh binh và gia đình liệt sỹ.
Một sự kiện diễn ra tại xóm Bàn Cờ, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, các đại biểu Tổng bộ Việt Minh, Trung ương Đoàn Thanh niên cứu quốc, Trung ương Hội Phụ nữ cứu quốc, cục Chính trị Quân đội quốc gia Việt Nam, Nha Thông tin tuyên truyền và một số địa phương đã dự một cuộc họp do cục Chính trị Quân đội quốc gia Việt Nam tổ chức. Nội dung cuộc họp chính là ra quyết định đi vào thực hiện chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn ngày kỷ niệm Thương binh Liệt sĩ và bảo vệ công tác thương binh liệt sĩ. Sau khi cân nhắc nhiều mặt, hội nghị nhất trí đề nghị Trung ương lấy ngày 27/7/1947 làm ngày thương binh toàn quốc. Từ đó hằng năm cứ vào dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều gửi thư, quà thăm hỏi, động viên, nhắc nhở mọi người phải biết ơn và hết lòng giúp đỡ thương binh, gia đình liệt sỹ. Từ tháng 7/1955, Đảng và Nhà nước ta quyết định đổi “Ngày Thương binh toàn quốc” thành “Ngày Thương binh - Liệt sỹ” để ghi nhận những hy sinh lớn lao của đồng bào, chiến sĩ cả nước cho chiến thắng vẻ vang của toàn dân tộc. Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, theo Chỉ thị 223/CT-TW, ngày 08/7/1975 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ năm 1975, ngày 27/7 hằng năm chính thức trở thành “Ngày Thương binh - Liệt sỹ” của cả nước.
Ngày Thương binh Liệt sỹ 27/7 là ngày thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, lòng quý trọng và biết ơn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và nhân dân ta đối với những chiến sỹ đã hy sinh vì nền độc lập, tự do và thống nhất của Tổ quốc. Đối với người Việt Nam, ngày Thương binh Liệt sỹ 27/7 đóng một vai trò và ý nghĩa quan trọng. Hàng năm cứ đến ngày 27/7, cả nước lại hướng về các nghĩa trang liệt sỹ để thành kính dâng hương, tri ân công lao to lớn của những anh hùng đã ngã xuống vì nền độc lập nước nhà. Đây cũng là dịp quan trọng để chính quyền các cấp, các tổ chức, cá nhân đến thăm hỏi các gia đình liệt sỹ, những mẹ Việt Nam anh hùng. Ngày Thương binh Liệt sỹ 27/7 là ngày mang ý nghĩa thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, ăn quả nhớ kẻ trồng cây" của người Việt Nam.
Thời gian qua, huyện Tam Bình đã và đang thực hiện nhiều chính sách đồng bộ nhằm giúp các gia đình thương binh liệt sĩ vơi bớt những nỗi đau, vượt qua khó khăn trong cuộc sống vươn lên khá giàu. Hằng năm, vào các dịp lễ, tết, các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp làm tốt công tác thăm viếng, tăng quà, xây dựng và sửa chữa nhà ở; bình quân mỗi năm huyện vận động Quỹ Đền ơn đáp nghĩa từ 3 – 4 tỷ đồng, … . Đến nay, toàn huyện không còn hộ gia đình chính sách khó khăn về nhà ở ( kể cả con liệt sĩ). Công tác huy tập hài cốt cũng được quan tâm thực hiện, Ban chỉ đạo 515 luôn thể hiện trách nhiệm, kịp thời phát hiện và huy tập về nghĩa trang liệt sĩ huyện. Nghĩa trang liệt sĩ huyện, nơi yên nghĩ của hơn 2.300 anh hùng liệt sĩ đã được tỉnh đầu tư nâng cấp toàn diện từ tượng đài, mặt nền, võ mộ, … tạo cảnh quan khang trang, sạch đẹp, trang nghiêm. Các nhà bia ghi tên liệt sĩ tại 17 xã – thị trấn đều được quét dọn, vệ sinh đảm bảo sạch sẽ và phục vụ cho giáo dục truyền thống; các chính sách người có công luôn được thực hiện đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng. Hằng năm, 17/17 xã – thị trấn đều tổ chức kỷ niệm Ngày thương binh liệt sĩ; thông qua buổi lễ kỷ niệm, các cấp ủy Đảng, chính quyền lắng nghe và tiếp thu những ý kiến góp ý, những đề xuất tháo gỡ khó khăn vướng mắc mà gia đình chính sách đang gặp phải để từ đó cấp ủy, chính quyền đề ra những giải pháp thực hiện hiệu quả, đáp ứng được lòng mong mõi của gia đình.
Chiến tranh đã qua đi, những mất mát và sự đau thương vẫn còn hằng sâu vào những người ở lại. Những người mẹ Việt Nam anh hùng mất đi con, những thương binh mất đi một phần thân thể của mình, ... tất cả đều vì mục đích cao cả vì “ độc lập – tự do”, “ vì hòa bình, áo ấm, cơm no” cho dân tộc và thế hệ mai sau./.
T.T