Trong quá trình chăn nuôi, giai đoạn heo con theo mẹ là một trong những thời kỳ nhạy cảm và dễ tổn thương nhất. Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, khả năng thích nghi với môi trường còn yếu khiến heo con dễ mắc phải nhiều bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, những bệnh này có thể gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất đàn heo sau này.

Giai đoạn heo con theo mẹ được xem là một trong những thời điểm then chốt quyết định đến sự thành công của cả quá trình chăn nuôi. Trong giai đoạn này, heo con còn non yếu, sức đề kháng chưa hoàn thiện và hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn sữa mẹ cũng như môi trường sống. Bất kỳ sự thay đổi nào về thời tiết, chế độ dinh dưỡng, vệ sinh chuồng trại hay sự xuất hiện của mầm bệnh đều có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tỷ lệ sống của heo con.

            Hình: Chăn nuôi heo nái sinh sản, phát triển kinh tế nông hộ trên địa bàn huyện Tam Bình

Một trong những bệnh phổ biến và thường gặp nhất ở heo con theo mẹ là bệnh tiêu chảy phân trắng do vi khuẩn E. coli gây ra. Bệnh xảy ra nhiều trong điều kiện chuồng trại ẩm thấp, không vệ sinh hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Heo con bị tiêu chảy có biểu hiện đi phân trắng sệt như sữa, ít mùi, thường kèm theo tình trạng bú kém và lông xù. Nếu không được bù nước kịp thời, heo dễ suy kiệt. Do đó, việc sát trùng chuồng định kỳ, dùng kháng sinh và dung dịch điện giải là biện pháp quan trọng để kiểm soát bệnh này.

Liên quan đến hệ tiêu hóa của heo con, bệnh cầu trùng cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Bệnh do ký sinh trùng Coccidia gây ra, thường phát triển trong môi trường chuồng nuôi ẩm ướt và vệ sinh kém. Triệu chứng của bệnh rất dễ nhầm lẫn với các loại tiêu chảy khác như phân loãng có bọt, lẫn máu, heo bỏ bú và còi cọc. Điều trị bệnh cầu trùng đòi hỏi sử dụng thuốc đặc hiệu kết hợp tăng cường miễn dịch để hạn chế tái phát.

Không chỉ gặp vấn đề về tiêu hóa, heo con còn dễ mắc các bệnh về hô hấp, đặc biệt trong những ngày thời tiết lạnh hoặc thay đổi thất thường. Hội chứng hô hấp ở heo con biểu hiện qua các triệu chứng như ho, sốt cao, thở khó, bỏ bú và có thể dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp kịp thời. Để phòng tránh, cần giữ chuồng trại khô ráo, thoáng khí, tránh gió lùa và có biện pháp cách ly heo bệnh. Khi phát hiện triệu chứng, cần tiêm kháng sinh đặc trị kết hợp thuốc trợ lực và hạ sốt.

Bên cạnh các bệnh về đường ruột và hô hấp, một bệnh lý đặc biệt nguy hiểm khác là bệnh sưng phù đầu, thường xảy ra sau khi heo con cai sữa hoặc thay đổi khẩu phần ăn. Đây là bệnh do chủng E. coli đặc biệt gây ra, khiến heo con sốt cao, mắt sưng, vùng đầu tím tái. Trong trường hợp nặng, bệnh có thể gây tử vong nhanh chóng. Việc điều trị đòi hỏi khẩn cấp, cần hạn chế ánh sáng, điều chỉnh chế độ ăn, sử dụng thuốc hạ sốt, điện giải và kháng sinh đặc trị.

Ngoài ra, heo con còn dễ bị viêm da tiết dịch, bệnh do vi khuẩn Staphylococcus hyicus gây ra, lây lan qua các vết trầy xước trên da. Khi mắc bệnh, da heo chuyển sang màu sẫm, bong tróc và tiết dịch nhờn, trường hợp nặng gây tổn thương gan thận. Vệ sinh chuồng trại và sát trùng núm vú heo mẹ trước – sau khi đẻ là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, đồng thời cần điều trị bằng thuốc kháng sinh kết hợp thuốc bảo vệ da.

Từ những bệnh lý kể trên có thể thấy rằng, việc chăm sóc và phòng bệnh cho heo con theo mẹ cần một quy trình tổng thể, đồng bộ. Vệ sinh chuồng trại là yếu tố quan trọng đầu tiên, tiếp theo là việc đảm bảo dinh dưỡng hợp lý cho heo nái để tăng sức đề kháng cho heo con. Ngoài ra, người chăn nuôi cần theo dõi sát sao các biểu hiện bất thường của đàn heo để phát hiện bệnh sớm và xử lý kịp thời.

Để phòng bệnh hiệu quả cho heo con theo mẹ, người chăn nuôi cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp mang tính tổng thể và bền vững. Trước hết, cần tăng cường miễn dịch cho cả heo nái và heo con bằng cách tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin trước khi đẻ, đặc biệt là phòng tiêu chảy do E. coli, tụ huyết trùng và cầu trùng. Heo con cần được bú sữa đầu trong vòng 6–8 giờ sau sinh để hấp thu kháng thể tự nhiên, giúp hình thành lớp miễn dịch ban đầu chống lại các tác nhân gây bệnh. Song song đó, khâu chăm sóc heo con ngay từ khi mới sinh đóng vai trò rất quan trọng. Việc lau khô cơ thể, giữ ấm bằng đèn sưởi và cắt rốn đúng kỹ thuật sẽ giúp heo con ổn định thân nhiệt, tránh nhiễm trùng và giảm nguy cơ mắc bệnh. Cùng với đó, người chăn nuôi cần duy trì vệ sinh chuồng trại nghiêm ngặt. Chuồng phải sạch, khô ráo, thoáng khí, được sát trùng định kỳ bằng các dung dịch chuyên dụng để tiêu diệt mầm bệnh tồn lưu trong môi trường.

Ngoài ra, quản lý dinh dưỡng một cách khoa học cũng góp phần nâng cao sức đề kháng của heo. Không nên thay đổi khẩu phần ăn đột ngột, cần tập cho heo con ăn sớm với thức ăn dễ tiêu, giàu dinh dưỡng và bổ sung men tiêu hóa để hỗ trợ đường ruột. Việc theo dõi sức khỏe đàn heo hằng ngày là điều không thể thiếu. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường như tiêu chảy, ho, sốt hay bú kém, cần nhanh chóng cách ly và điều trị theo đúng hướng dẫn của thú y, tránh lây lan trong đàn. Bên cạnh đó, việc sử dụng kháng sinh và thuốc bổ trợ cần đúng liều lượng và đúng thời điểm để tránh tình trạng kháng thuốc, đồng thời tăng cường thể trạng cho heo con trong giai đoạn nhạy cảm này. Cuối cùng, nâng cao trình độ cho người chăn nuôi thông qua tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật và cập nhật kiến thức chuyên môn sẽ giúp họ xử lý linh hoạt và chủ động hơn trước các nguy cơ dịch bệnh. Khi các giải pháp trên được thực hiện đồng bộ và liên tục, hiệu quả phòng bệnh sẽ được nâng cao rõ rệt, góp phần ổn định đàn heo và nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nuôi.

Việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, chăm sóc kỹ lưỡng từ khi heo mới sinh, theo dõi sức khỏe hàng ngày, đảm bảo điều kiện chuồng trại sạch sẽ, thông thoáng và can thiệp thú y đúng lúc khi có dấu hiệu bệnh là yêu cầu bắt buộc trong chăn nuôi hiện đại. Khi đàn heo con phát triển khỏe mạnh, tỷ lệ sống cao và đạt tốc độ tăng trưởng tốt, người chăn nuôi sẽ giảm thiểu được chi phí điều trị, rút ngắn thời gian nuôi và nâng cao hiệu quả kinh tế một cách bền vững. Đây chính là nền tảng để xây dựng mô hình chăn nuôi an toàn, hiệu quả và phát triển lâu dài.                     

Giai đoạn heo con theo mẹ là thời điểm quyết định đến tỷ lệ sống, tốc độ tăng trưởng và hiệu quả chăn nuôi sau này. Do đó, việc chủ động phòng ngừa, chăm sóc kỹ lưỡng và can thiệp đúng cách khi heo có dấu hiệu bệnh là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo đàn heo phát triển khỏe mạnh và ổn định, góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi.

      H.N